Vanochtend bericht Tros Kamerbreed dat minister Plasterk de herindelingen van de provincies op de lange baan heeft geschoven. Of het afstel of uitstel is, is onbekend. Feit is dat er veel maatschappelijke en politiek weerstand is en deze heeft de minister niet kunnen doorbreken (ondanks zijn tour door Nederland). Wat mij altijd opvalt is dat Ondernemingsraden niet (altijd) tegen herindeling zijn. Meestal zien de medewerkers wat de kosten en baten van afzonderlijke organisaties zijn (afstemmingsproblematiek, taken die niet uitgevoerd kunnen worden en minder loopbaankansen). De politiek zou bij zijn keuzes wat vaker de mening van de Ondernemingsraden mogen peilen. Naast de burgers zijn de medewerkers belangrijke stakeholder bij dit type processen. Ook zien we dat de overheid meer en meer taken overhevelt naar gemeenten. Hier gaan (op termijn) grote knelpunten ontstaan. Kunnen de gemeenten de taken wel uitvoeren en hoe krijgt een OR nu greep op deze ontwikkeling? Om antwoorden te krijgen op deze vraag, biedt het A + O – Fonds gemeenten een workshop aan op o.a. 24 juni 2013. Doel: werkelijk grip krijgen op ontwikkelingen en in staat zijn de juiste vragen te stellen en oplossingen te bieden op het juiste moment (gekoppeld aan de beleidscyclus). Meld je aan! En in inzicht in de OR bij de overheid lees je concrete handvatten voor de dagelijkse praktijk

Organisatie en Formatierapport
Een grote SSC-organisatie van de Rijksoverheid heeft in september 2012 een advies geschreven op basis van het op dat moment voorliggende organisatie & formatierapport. Het advies kende een opbouw waarin het organisatiebelang helder gedefinieerd was, personele vraagstukken behandeld werden en suggesties voor verbetering werden gedaan. Na het uitbrengen van het advies verdween de bestuurder en kwam er een interimmer. Deze deed het gehele proces nog eens over en presenteerde onlangs “zijn” O&F-rapport. Tot grote verbazing van de OR was er nagenoeg niks gedaan met het eerdere advies. Dat advies kon, als het ware, integraal overgenomen worden met alleen een andere datum er boven. De OR heeft opnieuw serieus gekeken naar wat voorlag en adviseerde negatief (personele paragraaf onvoldoende helder en financiële onderbouwing zeer mager). Dit tot grote teleurstelling van de bestuurder. De OR is nu in gesprek over een convenant en extra afspraken daar in. Ondertussen ben ik zo vrij geweest een second opinion te vragen bij een specialist en deze concludeert dat het advies van de OR de tekortkomingen in het O&F-rapport precies blootlegt. Trots ben ik op die conclusie en ook op de OR die zich zo goed inspant om te zorgen dat er nu echte besluiten worden genomen en geen halfzachte waarmee de organisatie en de medewerkers niet gediend zijn. Het laat mij (wederom) zien dat adviseurs OR-leden zaken/modellen moeten aanreiken die breder zijn dan alleen toetsingskaders of checklistjes en OR-leden het vertrouwen moeten ervaren dat ze zeer goed in staat zijn in overlegvergaderingen de juiste dingen te zeggen. Ben je in staat, met een OR ,met welk opleidingsniveau, dan ook een advies te produceren dat uit de mensen zelf komt en ook de organisatie (en daarmee de bestuurder) dient? Dan voeg je als adviseur wat toe. Daarnaast sterkt het mij in mijn idee dat ondernemingsraadsleden (als ze willen) net zulke analyses kunnen maken als externe organisatieadviesburo’s (die daar vervolgens veel geld voor vragen).

Wageningen UR
Afgelopen donderdag is er een vervolgdag van de Wageningen UR geweest. Samen met collega’s van FNV Formaat verzorgde ik deze dag waarin niet alleen de inhoud centraal stond maar ook de vernieuwing van de medezeggenschap. In de ochtend werd er verslag gedaan van de stappen die een vernieuwingscommissie gezet heeft en werden de meningen gepeild. In grote lijnen konden de deelnemers zich vinden in de voorgestelde verbeteringen. Nu komt het aan op het DOEN. Het proces gaat misschien wat langzaam maar draagvlak en transparantie is essentieel om een grote medezeggenschapsstructuur een stap te laten zetten. Daarnaast zal er eerdaags een referendum gehouden worden onder de medewerkers van de universiteit. Er wordt een vraag voorgelegd waar men op kan reageren. Hiermee krijgt de medezeggenschap inzicht in de meningen en gedachten van deze medewerkers. In een volgend blog vertel ik er meer over. Deze faciliteit komt van Wiekiesjij ondernemingsraden uit Groningen.

Bibliotheek Utrecht
Op maandag 15 april ben ik benoemd tot Raad van Toezicht-lid van de bibliotheek Utrecht. Dit op voordracht van de OR. Ik vind het een hele eer om deze vacature te mogen invullen. Op 21 juni is mijn 1e echte vergadering. Ik heb er zin in!

De actualiteiten bedienen onze denktank “visie en strategie (semi-) overheid”. Gisteren verscheen er een stevig artikel van Slijper over de situatie aan de Vrije Universiteit en vanmorgen hoorde ik een item op Radio 1 over de bezuinigingen bij het Gevangeniswezen.

Boris Slijper (docent aan de VU) schreef een boeiend opiniestuk over de situatie aan de Vrije Universiteit (NRC Handelsblad 8 april 2013). Bij de VU is een bestuurscrisis ontstaan. Slijper schrijft dit ondermeer toe aan het van toepassing verklaren van principes van het New Public Management (NPM) op een organisatie die niet als “bedrijf” is te karakteriseren. Een universiteit heeft, net als een gemeente of provincie, óók een maatschappelijke taak en dient maatschappelijke outcomes te realiseren. Slijper betoogt dat een “bedrijfsmatig bestuursmodel dat haar formele beslag kreeg in de wet MUB, een financieringsstructuur die gebaseerd is op productie (aantallen geslaagden) en de financialisering van universiteiten debet zijn aan een ontwikkeling waardoor de universiteit niet meer van medewerkers en studenten is. Hoewel de drie “pijlers” van zijn betoog wellicht niet 1-op-1 op overheidsinstanties zijn te plakken, kent zijn verhaal wel veel herkenning. Overheidsorganisaties kennen ook een versimpeling van hun functie door de output vooral numeriek en meetbaar te maken. Kan dit wel? Een vraag die mij als adviseur van ondernemingsraden en bestuurders bezighoudt en ik ook met ondernemingsraden probeer te beantwoorden bij adviezen of initiatieven.

Op Radio 1 werd vanmorgen aandacht besteed aan de situatie bij het Gevangeniswezen. Staatssecretaris Teeven heeft zijn plannen ontvouwd. Dit leidt tot veel beroering in het land. Onder de streep lijken bestuurders, burgemeesters en medewerkers aan te geven dat opgebouwd beleid met het badwater wordt weggegooid. De plannen voor actie liggen klaar. De bonden gaan op 25 april staken als Teeven zijn plannen niet van tafel haalt. Op de vraag “wat het alternatief dan is?”, kreeg de presentator van Radio 1 geen antwoord. “Alternatieven zijn aan de politiek. Daar gaan wij niet over”, aldus de vakbondsbestuurder. Mijn idee is dat wil de medezeggenschap dergelijke besluiten beïnvloeden dan moeten ze met alternatieven durven komen. Wanneer we alleen checken wat goed is, lopen we altijd achter de feiten aan en kost het bijzonder veel energie zaken bij te sturen. Uiteraard zijn vragen als rechtsposities en garanties op een andere passende functie essentieel voor de rust en het vertrouwen van medewerkers maar waarschijnlijk bieden we medewerkers meer perspectief als we op inhoud de besluiten durven te beïnvloeden. Met ook de eventuele negatieve consequenties van dien.

Deze twee onderwerpen laten mooi zien dat een “denktank” met brede vertegenwoordiging vanuit de overheid een goed signaal kan zijn richting de samenleving, politiek en medezeggenschap. De denktank start morgen bij RCE te Amersfoort. We starten met kennismaken maar ook met een eerste verkenning van de inhoudelijke opvattingen ten aanzien van de overheid en aanverwante sectoren.

De verkoop van “Inzicht in de OR bij de Overheid” loopt. Het boek wordt goed ontvangen en biedt een hoop aanknopingspunten voor ondernemingsraden en bestuurders. Het A+O-Fonds Gemeenten biedt komende zomer een paar workshops die gericht zijn op het verkrijgen van een strategische positie voor de OR en een stevige relatie met de bestuurder. Dat zal de komende tijd hard nodig zijn. (www.aeno.nl)

Aanstaande week word ik geïnstalleerd als Raad van Toezicht – lid. Vind het een enorme uitdaging en hoop mijn steentje bij te dragen aan de ontwikkeling van deze mooie organisatie.

Jurisprudentie
Eat & Greet
Dinsdag 14 mei 2013

Doelgroep: medezeggenschap, bestuurder en HRM
Om van de nood een deugd te maken, organiseren Steven Jellinghaus, van advocatenkantoor De Voort Advocaten | Mediators en Bob Vermaak van CAOP op dinsdag 14 mei 2013 wederom een ‘Eat & Greet’ – bijeenkomst over actuele jurisprudentie en andere ontwikkelingen voor de profitsector en (semi-) overheid.

Inhoud: Sociaal Akkoord Rijksoverheid, medezeggenschapsstructuren en politiek primaat.
Actuele jurisprudentie van het afgelopen half jaar. De wetswijziging Wet op de Ondernemingsraden: wat betekent dit voor ondernemingsraden? Ook staan we stil bij het akkoord tussen minister Blok en de vakorganisaties. Dit akkoord vangt de personele consequenties bij reorganisaties op. Wat betekent dit voor adviestrajecten? Is er nog ruimte? Ook zoomen we in op het Functiegebouw Rijk en reorganisaties. Voorts wordt ingegaan op de vraag of een sociaal plan noodzakelijk is om te adviseren (IBM/VLM)? En de juridische haalbaarheid van nieuwe medezeggenschapstructuren (Albert Heijn) Tot slot: politiek primaat. Staat de uitspraak van het Mirandabad nog?

Jellinghaus en Vermaak combineren dit graag met een heerlijke Indonesische rijsttafel van Restaurant Djakarta te Utrecht (Lucasbolwerk 19). Er is tijdens deze eat & greet ruimschoots de gelegenheid voor interactie en het stellen van vragen.
Alle deelnemers aan deze ‘Eat & Greet’ krijgen na afloop de nieuwste druk (2013) van Inzicht bij de Overheid verstrekt, mede van de hand van beide begeleiders (www.inzichtindeor.nl).

Aanmelden en kosten: De kosten voor deze ‘Eat & Greet’ zijn €75,00 p.p. De meeting begint om 16.00 uur en eindigt om +/- 19.00 uur. Meld je uiterlijk 1 mei 2013 aan via e.schoonings@devoort.nl.

Dit onder begeleiding van:
Steven Jellinghaus
Dr. mr. S. (Steven) Jellinghaus is advocaat- partner alsmede mediator bij De Voort Advocaten | Mediators te Tilburg en universitair docent bij de Vakgroep Sociaal Recht en Sociale Politiek van de Universiteit van Tilburg. Hij beschikt over een grote
kennis en ervaring binnen de sector overheid waaronder de sector Rijk. In dit kader heeft hij vele ondernemingsraden en ambtenaren bijgestaan ter zake kwesties rondom sociaal flankerend beleid. Hij heeft vele publicaties op zijn naam staan, waaronder ‘Inzicht bij de overheid’ en het boek ‘Wet op de ondernemingsraden’ (uitgegeven bij Uitgeverij Paris 2010). Volg hem op Twitter via @steven_jel
Bob Vermaak
Drs. B. (Bob) Vermaak is politicoloog met bestuurskundige kennis en werkzaam bij het CAOP in Den Haag. Zijn werkervaring bestaat uit het begeleiden van tal van ondernemingsraden op zowel gemeentelijk als rijksniveau gedurende een reorganisatie,
fusietraject of herpositionering. In de praktijk ziet hij veel ondernemingsraden die stoeien met ‘wat mogen ze nu wel en wat mogen ze nu niet’? Hij schreef mee aan ‘Inzicht in de OR bij de overheid’ en schrijft thans aan een publicatie over samenwerkingsverbanden binnen de overheid. Zijn blogs zijn te lezen op bobvermaak.nl en je kunt hem op Twitter volgen via @oradviezen